Türkiye'de sağlık sektörünün vazgeçilmez unsurlarından biri olan Tıbbi Laboratuvar Teknikerleri, hastaların doğru teşhis ve tedavilerine ışık tutan önemli bir meslek grubunu oluşturuyor. Ancak, bu meslek grubunun karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri, Tıbbi Laboratuvar Platformu tarafından dile getiriliyor.
İrfan Tunççelik / Serbest Gazeteci
Küçük bir sıvıdan yola çıkarak insanın sağlık haritasını çıkaran, tanı ve tedavi laboratuvarlarında görev alan bu uzmanların karşılaştığı bir dizi zorluk, sağlık sektörünün önemli bir gerçeği haline geldi. Özellikle son yıllarda Tıbbi Laboratuvar bölümünden mezun olanların sayısının 90 bini aşması, ancak atamaların talepleri karşılamaması endişe verici bir tabloyu ortaya koymakta. 2022 KPSS ile yapılan 85 bin kişilik alımda sadece 860 kişinin atanması, sektördeki atama sorununun boyutlarını gözler önüne seriyor.
Tıbbi Laboratuvar Yönetmeliği ve Danıştay kararları doğrultusunda kan alma birimlerinde görev alabilecek yetenekte profesyoneller olan Tıbbi Laboratuvar Teknikerleri, sorunların büyümesine neden olan düzenlemelerin uygulanmasında yaşanan aksaklıklara tepkili.
Sağlık Bakanlığı'nın Beyaz Reform kapsamında yürüttüğü çalışmalarda, Tıbbi Laboratuvar bölümünün de unutulmaması ve sektördeki sorunların çözüme kavuşturulması büyük bir önem taşıyor. Sağlık sisteminin vazgeçilmez bir parçası olarak, yaşanan sorunlara çözüm bulunması ve sektörde hak ettikleri değeri görmek için çaba sarf etmeye devam eden Tıbbi Laboratuvar Teknikerleri konuştu.
"Laborantlar sağlık sisteminin gizli kahramanlarıdır"
Kırıkkale Üniversitesi mezunu ve Tıbbi Laboratuvar Platformu yöneticisi İsmail Gümüşbaş, sağlık sektöründe sac ayağı olarak bilinen Tıbbi Laboratuvar Teknikerliğinin hastaların tedavi süreçlerine nasıl katkıda bulunduğunu anlattı.
Tıbbi laborantları, hekimin gerekli gördüğü tıbbi analizleri yapan sağlık teknikeri olarak tanımlayan Gümüşbaş, laborantların, küçük bir sıvıdan yola çıkarak insanın haritasını ortaya dökebilen insan mesleği olduğunu belirtti. Gümüşbaş, Tıbbi Laboratuvar Teknikerlerinin hekim ile işbirliği içinde ve hekimlerin gerekli gördüğü testlerin analizini yapıp tanıda destek oluşturduklarını ifade ederek, "Bu yüzden Tıbbi Laboratuvar Teknikerleri sağlık sisteminin olmazsa olmazı, tanı ve tedavi en büyük rolü oynayan gizli kahramanlardır" dedi.
Laboratuvar teknikerlerinin, atanma sorunlarına karşı taleplerini nasıl dile getirdiğini Gümüşbaş şöyle anlattı:
"Öncesinde Tıbbi Laboratuvar bölümünün bir sesi yokken 2017 yılında kurulan ve tüm laborantları tek çatı altında toplayan ve örgütleyen 'Tıbbi Laboratuvar Platformu' isimli oluşum kurulmuştur. Bu platform atanmış, görevinin başında, özel sektörde çalışan, atama bekleyen, öğrenci tüm laborantların sorunlarını çözmek, dile getirmek, kamuoyu oluşturmak bölüm içi birlik ve dayanışmayı sağlamak amacıyla faaliyet yürütmektedir. Kurulduğu günden bugüne bir çok sendika, dernek, platform ile ses getiren çalışmalar yapmıştır. Sahada meclis ziyaretleri, mv görüşmeleri, dernek ve sendika görüşmeleri, basın açıklamaları, il sağlık müdürlükleri ziyaretleri vb çalışmalar; sosyal medyada ise twitter etkinlikleri, tag çalışmaları, güçlü sosyal medya hesapları ile; basında ise bir çok televizyon kanalına ve gazeteye yaptırdığı haberler ile bölümün sorun ve taleplerini dile getirmeye çalışmıştır."
İhtiyaca rağmen atama sayıları düşük
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıbbi Laboratuvar Bölümü mezunu Elif Ulaş da KPSS'den 84,41 puan alarak atama bekliyor. Ulaş, doğru sonuç ve tanı için hekim ve meslektaşlarıyla işbirliği içinde ülkenin sağlık sistemini güçlendirmek için atanmayı sabırsızlıkla beklediğini söyledi.
2023 yılının son ayı itibari ile Tıbbi Laboratuvar bölümünün mezun sayısının 90 bini geçtiğini ve bölümün her yıl 10 bine yakın mezun verdiği bilgisini paylaşan Ulaş, "Son yıllarda yapılan atamalara bakacak olursak 2014 kpss ile 454, 2016 kpss ile 902, 2018 kpss ile 1541, 2020 kpss ile 887 kişi atanmıştır. Geçen aylarda 2022 kpss puanı ile yapılan 85 binlik alımda ise sadece 860 kişi atanmıştır. Göründüğü üzere ihtiyaca rağmen yapılan atama sayıları çok düşük kalmakta ve talebi karşılamamaktadır" dedi.
Sorun ve talepleri doğrultusunda mecliste çoğu milletvekilinin soru önergesi verdiğini ve atanma sorunlarını meclis gündemine taşıdıklarını hatırlatan Ulaş, milletvekillerinin tag çalışmalarına ve saha etkinliklerine de bir çok kez destek verdiğini, sivil toplum kuruluşları ve meslek örgütlerinin de aynı şekilde kendilerine destek olduklarını anlattı.
Gazi Üniversitesi'nden 2022 yılında mezun olan ve KPSS'den 83.73 puan alarak atama bekleyen Zübeyde Cömert de şehir hastanelerinde laboratuvar sayılarının arttırıldığını ancak istihdam sayılarının giderek düştüğünü belirtti. Cömert, Danıştay'ın laborantlarla ilgili verdiği kararları hatırlatarak gerekli adımların atılmasını talep etti.
"10 bin atama bekliyoruz"
KPSS'den aldığı 94 puanla atama bekleyen Siirt Üniversitesi mezunu olan Osman Kaya ise KPSS sınavına girmeyen ve bölümü okumayan kişilerin sertifika ile hastanelerde laborant olarak çalıştığı iddiaları hakkında konuştu. Kaya, laboratuvarlarda kullanılan cihazlar için ihale verildiğini ve belli firmalarla sözleşme yapıldığını ifade ederek şöyle devam etti: "Bunun neticesinde firma cihazları ve kitlerini malzemelerini getirir kurar. Ancak sözleşmedeki maddede her cihaz başına bir personel olması zorunludur ibaresi bulunur. Bu cihaz personeli cihazın temizliği, bakımı, tamir onarımı ile sorumlu olması gerekirken şu an çoğu hastanede bu cihaz personelleri testleri çalışıp sonuç onaylamaktadır. Hatta bazı hastanelerde bu cihaz personellerinin bazılarının Tıbbi Laboratuvar bölümü mezunu olmadığı bile bilinmektedir. Bu insan sağlığı açısından vahim bir durumdur. Çünkü laboratuvardaki her hata cinayettir. Cihaz personeli sadece cihazın temizliği, bakımı, tamir onarımı ile ilgilenmelidir."
Sağlık Bakanlığı'nın Tıbbi Laboratuvar Teknikerliği alanında yaşanan sorunlara karşı atması gereken adımları sıralayan Kaya, "Bakanlık son dönemde Beyaz Reform kapsamında tüm sağlık camiasına iyileştirme çalışmaları yürütmektedir. Bu kapsamda Tıbbi Laboratuvar bölümü göz ardı edilmemelidir. Kan alma birimleri laborantlara bırakılmalıdır. ASM ve TSM'ye laboratuvar açılmalı ve tıbbi laborant istihdamı sağlanmalıdır. Taşerona son verilip şehir hastanelerine ve devlet hastanelerine 10 bin laborant ataması yapılmalıdır. YÖK ile ortak adım atılarak Tıbbi Laboratuvar bölümünün kontenjanı azaltılmalı ve ikinci öğretim programı kapatılmalıdır ve fazla mezun vererek oluşan yığılmanın önüne geçilmelidir" talebinde bulundu.
