Eylül ayında; en az 7 ilde görülen 38 basın davasında, 20’si kadın en az 64 gazeteci yargılandı. Gazeteciler; haklarında 7 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ve en az 376 yıl 11 aydan 970 yıl 10 aya kadar hapis cezası talep edilen davalarda yargılandı.
Press in Arrest eylül ayı basın özgürlüğü raporunu açıkladı. Gazetecilerin ve dolayısıyla toplumun, basın ve ifade özgürlüğü neredeyse her gün; emniyette veya savcılıklardaki sorgu odalarında, cezaevlerinde, adliye koridorlarında ve mahkeme salonlarında ihlal ediliyor. Bir günde altı gazetecinin yargılandığı da oluyor, bir gazetecinin üç kez hakim karşısına çıktığı da… Gazeteciler, savunmalarını; tutuklu olarak yargılandıkları cezaevinden, bazı davalarda neredeyse her duruşmada değişen mahkeme heyetlerine karşı, ekranlar ve kameralar (SEGBİS) aracılığı ile yapmak zorunda kalıyor.
Raporda, 7 ilde görülen 38 basın davasında, 20’si kadın 64 gazetecilerden bazıları şöyle sıralandı:
(İsmail Yıldız, Erdal Güven, Semin Sezerer, Selman Keleş, Arif Aslan, Uğur Koç, Mustafa Kömüş, Aydın Keser, Barış Pehlivan, Barış Terkoğlu, Erk Acarer, Ferhat Çelik, Hülya Kılınç, Murat Ağırel, Zana Bilir Kaya, Eren Keskin, İnan Kızılkaya, Engin Korkmaz, Pınar Gayıp, Semiha Şahin, Onur Emre Yağan, Müyesser Yıldız, Pelin Ünker, Ahmet Sever, Hakan Dirik, Gülsün Altan, Kadır Cesur, Koçali Özipek, Nahide Aslan, Serdar Altan, Sibel Eren, Mustafa Gökkılınç, İdris Sayılgan, Arafat Dayan, Hayri Demir, Filiz Koçali, Ragıp Zarakolu, Canan Coşkun, Can Uğur, Ali Açar, Aziz Oruç, Ferhat Parlak, Can Dündar, Hüseyin Aykol, Sabiha Temizkan, Reyhan Çapan, Havva Cuştan, isminaz Temel, Çiğdem Toker, Fatih Portakal, Zehra Özdilek, İnan Ketenciler, Derya Okatan, Ersin Çaksu, Olgun Matur, Kenan Baş, Cihat Ünal, Osman Yakut, Özkan Mayda, Ömer Özdemir, Serhat Şeftali, Hasan Yavaşlar, Ali Orhan, Durket Süren.)
Rapora göre eylül ayında;
Gazeteciler haklarında 7 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ve en az 376 yıl 11 aydan 970 yıl 10 aya kadar hapis cezası talep edilen davalarda yargılandı.
3 gazeteci hakkında açılan tazminat davalarında, davacılar, gazetecilerden toplamda 340 bin TL manevi tazminat talep etti.
6 gazeteci birden farklı davada yargılandı.
Gazetecilerin yargılandığı 38 davadan 21’i ağır ceza mahkemesinde, 13’ü asliye ceza mahkemesinde, 3’ü ise asliye hukuk mahkemesinde görüldü.
"GAZETECİLER SAVCILAR KARŞISINDA İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ SAVUNDU"
Raporda ayrıca 2020-2021 adli yılın başlamasıyla birlikte adliyelerde daha önce kaldırılan bir uygulamaya geri dönüldüğüne dikkat çekildi. Buna göre; savcıların asliye ceza mahkemeleri yargılamalarına katılmalarının önü açıldı. Asliye ceza mahkemelerinde görülen 13 ayrı davada yargılanan 15 gazeteci sadece hakim karşısında değil, duruşma savcıları karşısında da basın ve ifade özgürlüklerini savunmak zorunda kaldı. Tıpkı, ağır ceza mahkemelerinde olduğu gibi; duruşma salonlarında hakim kürsüsüyle eşit seviyede oturan savcılar karşısında…
Koronavirüs pandemisi, gazeteci yargılamalarını da etkiledi. Raporda 13 gazetecinin yargılandığı 9 davada, gözlemciler; hakimler tarafından “Koronavirüs salgını” gerekçe gösterilerek duruşma salonuna alınmadığı belirtildi. Duruşmalara sadece yargılanan gazeteciler ve avukatları alındı.
5 gazetecinin yargılandığı 5 davanın, eylül ayında görülen duruşması; polis veya özel güvenlik görevlilerinin gözetiminde görüldü. En az 13 davada mahkeme heyeti değişti.
SUÇLAMALAR 5 FARKLI KANUNA DAYANDIRILDI
Eylül ayında, en az 64 gazeteci 5 farklı kanun kapsamındaki suçlamalar karşısında yargılandı. Gazetecilere Türk Ceza Kanunu ve Terörle Mücadele Kanunu’nun yanı sıra MİT Kanunu, Bankacılık Kanunu ve Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’ndan belirlenen suçlamalar yöneltildi. Gazetecilerden bazıları, birden fazla kanun karşısında suçlandı.
54 gazeteci Türk Ceza Kanunu, 45 gazeteci Terörle Mücadele Kanunu’nun çeşitli maddeleri uyarınca suçlandı.
43 gazeteci hakkındaki suçlama ise hem Terörle Mücadele Kanunu hem de Türk Ceza Kanunu maddelerine göre oluşturuldu.
7 gazeteci hakkında Türk Ceza Kanunu ve MİT Kanunu maddeleri uyarınca hapis cezası talep edildi.
1 gazeteci Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu uyarınca, 1 gazeteci ise Bankacılık Kanunu’nu ihlal ettikleri iddiasıyla yargılandı.
3 gazeteci, haklarındaki manevi tazminat davalarında yargılandı.
24 gazeteci ‘silahlı terör örgütüne üye olmak’ suçlaması karşısında savunma yaptı.
Eylül ayında gazeteciler en çok, Türk Ceza Kanunu’nun 314/2 ve Terörle Mücadele Kanunu’nun 5. maddeleri uyarınca, “silahlı terör örgütüne üye olmak” suçlaması karşısında hakim karşısına çıktı.
21 gazeteci ‘terör örgütü propagandası yapmak’ suçlaması ile yargılandı.
5 GAZETECİYE TAHLİYE, 2 GAZETECİYE TUTUKLAMA
En az 11 gazeteci gözaltına alındı, ifadeye çağrıldı; hakkında soruşturma başlatıldı ve/veya suç duyurusunda bulunuldu. Gazeteci Oktay Candemir Van’da gözaltına alındı. Alican Uludağ ifadeye çağrıldı. TELE1 TV Genel Yayın Yönetmeni ve BirGün Gazetesi yazarı Merdan Yanardağ, ifade verdi. Hazine ve Maliye Bakanı ve Cumhurbaşkanı’nın damadı Berat Albayrak, gazeteci Barış Terkoğlu hakkında suç duyurusunda bulundu. Gazeteci Özgür Boğatekin “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek” suçlamasıyla ifadeye çağrıldı. Yazar Işıl Özgentürk hakkında soruşturma başlatıldı. Gazeteci Sinan Aygül gözaltına alındı. Gazeteci Gökhan Altay ifade verdi. Zeynep Kuray ve Hakan Gülseven gözaltına alındı.
En az 3 gazeteci hakkında yeni dava açıldı. Yaklaşık 4 aydır tutuklu olan gazeteci Müyesser Yıldız hakkındaki iddianame tamamlandı. Gazeteci Fatih Portakal hakkında bir sosyal paylaşımı üzerinden “Cumhurbaşkanı’na hakaret” iddiasıyla iddianame daha hazırlandığı ortaya çıktı.
5 gazeteci tahliye edildi. İsmail Yıldız (Rawin Sterk), Barış Pehlivan, Hülya Kılınç ve Murat Ağırel ile Mümtazer Türköne tahliye edildi.
2 gazeteci tutuklandı. Kocaeli’de yayın yapan Kocaeli Halk Gazetesi’nin imtiyaz sahibi Faruk Bostan ve yazı işleri müdürü Bülent Karagöz ‘iftira’ suçlamasıyla tutuklandı.
4 gazeteci beraat etti. Barış Terkoğlu, Erdal Güven, Semin Sezerer ve Zehra Özdilek beraat etti.
5 gazeteci hakkında toplam 21 yıl 6 ay hapis cezası verildi.
DÜNYADA BASKILAR ARTIYOR
Tüm dünyada gazeteciler üzerindeki baskı artıyor, basın ve ifade özgürlüğünün ihlal ediliyor.
Belarus Gazeteciler Derneği (BAJ), Belarus’un başkenti Minsk’te Özgürlük ve Bağımsızlık Meydanı’ndaki olayları takip eden gazetecilerin gözaltına aldığını duyurdu. BAJ, 4 gazetecinin yargılandığını, 1 gazetecinin ise sınır dışı edildiğini açıkladı. Belarus İçişleri Bakanlığı, gazetecilerin gözaltına alındığını veya tutuklandığını yalanladı. Bakanlık; gazetecilerin geçerli bir akreditasyona sahip olup olmadıklarını kontrol etmek için başkentte bir polis karakoluna götürüldüklerini, doğru belgelere sahip olanların serbest bırakıldığını; karakolda, gazetecilerin telefonlarındaki materyaller silindikten sonra serbest bırakıldıkları, telefonlarının kilidini açmayı reddeden gazetecilerin telefonlarına el konulduğu ifade edildi.
Çin’de sosyal medya üzerinden serbest habercilik faaliyeti yürüten ve koronavirüs haberleri yapan gazeteci Çın Çiuşı, şubat ayında ortadan kaybolmuştu. Gazetecinin gözaltında tutulduğu ortaya çıktı. Guardian’ın haberine göre, Çın Çiuşı’nın arkadaşı Şu Şiaodong, internette yaptığı canlı yayında, Çın’ın sağlık durumunun iyi olduğunu, “Halen Şandong eyaletinin Çındao kentinde devletin bir birimi tarafından gözetim altında tutulduğunu” bildirdi.
